Einstein zei het al “De intuïtieve geest is een godsgeschenk, het rationele verstand de dienaar”. Eigenlijk weten we het vaak wel dat ons verstand zeer beperkt is voor vele taken die we uitvoeren. Vooral bij het maken van complexe keuzes is het een slechte raadgever.

De ratio werkt niet meer bij complexe beslissingen

Bij complexe beslissingen weet de ratio echt helemaal geen raad meer. We hebben natuurlijk wel allemaal methodes ontwikkeld, maar of die ook echt werken???
Als je bijvoorbeeld een nieuwe baan zoekt, dan kun je een lijstje maken met alle criteria waaraan de baan moet voldoen. Vervolgens kun je die criteria nog een bepaalde wegingsscore meegeven. De verschillende mogelijke banen ga je scoren op deze criteria en helemaal automatisch rolt daar dan de beste keuze uit. Of niet?

Mijn ervaring is dat je eigenlijk al weet welke baan voor jou de beste volgende stap is. Als er een andere baan uitrolt bij het doorwerken van zo’n lijstje met criteria, dan voeg je gewoon een criterium toe, of je past de wegingsfactor aan. Kortom, je past het rationele systeem aan om je intuïtieve keuze te kunnen onderbouwen.

3 stappen om je intuïtie en verstand in te zetten

Ap Dijksterhuis beschrijft in zijn boek “Het slimme onbewuste, denken met gevoel” heel goed en redelijk wetenschappelijk onderbouwd, hoe de bewuste ratio en het onbewuste samenwerken. De conclusie die hij trekt, is dat het onbewuste alles aanstuurt. Je bewuste krijgt af en toe wat informatie zodat het denkt dat ze in charge is. Het boek is een aanrader voor iedereen die zich meer wil verdiepen in de rol van je onbewuste in je leven. Het blijkt zelfs dat we niet eens bewust een mening vormen!

In zijn boek beschrijft hij drie stappen waarmee je het bewuste (ratio) en onbewuste (intuïtie) kunt inzetten bij het nemen van complexe beslissingen. Hieronder mijn eigen interpretatie van zijn stappen.

1. Informatie verzamelen
   In deze fase moet je de relevante informatie verzamelen. Wat is de ervaring van de persoon? Welke opleidingen heeft hij of zij gehad? Of bij het wijzigen van de strategie: “Hoe groot is de nieuwe markt?”, “Hoe zit het met de concurrentie”.
   Het gaat hier om het vaststellen van de criteria van het eerdergenoemde lijstje. Dit zijn allemaal vragen waar je met je bewustzijn antwoord op kunt vinden. Je gaat rationeel de benodigde informatie verzamelen. De vraag is of dit echt nodig is. Vaak merk je wel dat een rationele  verkenning van de opties en mogelijkheden je onbewuste voedt.
2. Kiezen
   Op basis van alle informatie die je hebt, ga je nu een keuze maken. Hiervoor is je bewustzijn of ratio niet geschikt!
   Dijksterhuis raadt aan, op basis van onderzoek dat hij heeft gedaan, om er een nachtje over te slapen. In die tijd hebben jouw onbewuste processen de tijd om een keuze te maken. Doe vervolgens wat je intuïtie je ingeeft. Dit is een lastig advies, want wat is je intuïtie? Dijksterhuis zegt daarom ook “doe wat je gevoel je ingeeft”.
   Het lastige bij gevoel is dat dit vaak vertroebeld is. Je kunt heel graag een nieuw personeelslid willen, waardoor je gevoel door de angst om niet genoeg handjes te hebben wordt beïnvloed. Of één van de kandidaten doet je erg aan je vader denken en daarom kies je hem wel of juist niet.
   Intuïtie is een zeker weten. Dit is het antwoord dat je krijgt als je de emoties en je denken even ‘uitzet’. Dit kan vaak door meditatie of door lekker in het bos te wandelen. Je intuïtie is ook heel scherp net voordat je gaat slapen en vlak nadat je wakker wordt.
   Zelf heb ik een opleiding van een jaar gedaan om mijn intuïtie te ontwikkelen. Eigenlijk was het een opleiding om mijn verstand en overtollige emoties uit te leren zetten. Je kunt het dus leren en verder ontwikkelen.
3. Vertrouwen
   Nu komt het aan op vertrouwen op je keuze. Natuurlijk kun je nog even een paar dingen checken. Dat geeft de ratio ook een fijn gevoel. Dus je belt de referenties van de gekozen persoon na, je leest de kleine lettertjes van het contract met die grote samenwerkingspartner of je bekijkt of je personeel de juiste opleiding heeft om die nieuwe productietechniek te gebruiken.
   Steeds meer zul je echter ontdekken dat je mag vertrouwen op je intuïtie, op je onbewuste. Dit vertrouwen zorgt ervoor dat je steeds minder vaak en veel zaken hoeft te controleren en te checken.

KORTOM: gebruik bij complexe beslissingen je intuïtie en verstand op de juiste manier. Ontdek ook het onderscheid tussen intuïtie en ‘onderbuikgevoel’.

Het boek van Ap Dijksterhuis is echt een aanrader. Hij schrijft heel toegankelijk over zijn wetenschappelijk onderzoek naar het onbewuste in relatie tot het bewuste.